Wiele kobiet w i po ciąży boryka się z różnymi dolegliwościami takimi, jak rozejście mięśnia prostego, nietrzymanie moczu czy przeszkadzające blizny. Okazuje się, że są specjaliści, którzy mogą im w tym pomóc. O tym, w czym mogą nam pomóc fizjoterapeuci uroginekologiczni opowiedziała nam Małgorzata Symołon – mgr fizjoterapii, trenerka rekreacji ruchowej oraz treningu siłowego.
Zacznijmy od podstaw. Czym w ogóle jest fizjoterapia uroginekologiczna?
Małgorzata Symołon: Fizjoterapia uroginekologiczna skupia się na profilaktyce i leczeniu dysfunkcji w obrębie miednicy i dróg moczowych. Pracujemy głównie z pęcherzem, dnem miednicy, narządami rodnymi, zarówno u kobiet , mężczyzn, jak i u dzieci.
Jeśli chodzi o kobiety – zajmujemy się takimi zaburzeniami, jak nietrzymanie moczu, obniżenie narządów rodnych, bolesne stosunki seksualne, bolesne miesiączki, blizny np. w kroczu (powstałe po porodzie) czy po cesarskim cięciu, rozejście mięśnia prostego brzucha w ciąży i po ciąży. Pomagamy kontrolować postawę w ciąży oraz po. Dobieramy odpowiedni ruch.
Zatrzymajmy się na chwilę przy ciężarnych, bo to chyba one najczęściej odwiedzają Wasze gabinety. Wiele wątpliwości wzbudza słynna kresa. Czym ona jest? Czy jej rozejście jest groźne?
Kresę najłatwiej opisać jako tkankę znajdującą się pomiędzy mięśniami prostymi brzucha. Podczas ciąży Twój brzuch rośnie, mięśnie brzucha rozciągają się – jest to proces fizjologiczny. Po ciąży wszystko powinno wrócić na swoje funkcjonalne miejsce. Niekoniecznie w ciągu tych 6 połogowych tygodni, czasem może to trwać dłużej. Jeśli nie wraca, to warto się tym zająć. To, co może powodować kłopot to nadmierne rozciągnięcie kresy, przerwanie jej ciągłości, zaburzenie jej naturalnej funkcji. Często brzuchy Pań, które rodziły przez cesarskie cięcie mają utrudnione zadanie ze względu na bliznę.
Czy taką kresę da się naprawić czy tylko poprawić?
Naprawienie kresy jest już kwestią operacyjną, kiedy nie ma innej możliwości poradzenia sobie z jej rozejściem czy też powstałą w tym obszarze przepukliną.
Należy jednak pamiętać, że operacja nie rozwiązuje wszystkiego, zazwyczaj nie wykonuje się też takowych, jeśli kobieta planuje kolejne ciąże. Decyzję o operacji podejmuje lekarz wraz z pacjentką.
Praca nad poprawą funkcji kresy i mięśni odbywa się w gabinetach fizjoterapeutów i trenerów zarówno u pacjentek, które poddały się operacji, jak i tych, które takiej operacji poddawać się nie muszą. Po ciąży warto prewencyjnie udać się na konsultację, nawet jeśli nic nas szczególnie nie niepokoi.
A czy z takie rozejście jest dla nas groźne?
Nasz organizm jest całością. Mięśnie brzucha są jednym z elementów stabilizujących kręgosłup, ciało. Pozwalają nam poruszać kończynami, ich funkcja jest połączona m.in. z funkcjonowaniem mięśni dna miednicy.
Kiedy mięsień prosty brzucha rozciąga się (znajduje się po obydwu stronach pępka, z przodu brzucha), jest słabszy po ciąży, kresa jest za szeroka, mięśnie nie aktywują się tak, jak powinny, może to skutkować bólem kręgosłupa na różnych odcinkach, kłopotami z poruszaniem, uczuciem niestabilności, trudnością z wykonywaniem codziennych czynności.Jeżeli odpowiednio wcześnie nie zareagujemy, może to doprowadzić do obniżenia narządów rodnych, przepukliny, nietrzymania moczu.
Czy sami jesteśmy w stanie rozpoznać takie rozejście?
Już w trakcie ciąży zwracajmy uwagę, czy podczas codziennych czynności na brzuchu nie tworzy się stożek. Jak bardzo czujemy napinanie się, ciągnięcie mięśni. Obserwujmy okolice pępka. Reagujmy od razu. W ciąży również możemy minimalizować ryzyko powstania rozstępu mięśnia prostego. Po porodzie także może pojawić nam się stożek na brzuchu, dodatkowo panie często skarżą się na bóle pleców i brzucha.
Właśnie dowiedziałam się, że jestem w pierwszej ciąży. Kiedy mogę lub powinnam zgłosić się do fizjoterapeuty uroginekologicznego?
Po pierwszym trymestrze ciąży, kiedy chcesz poznać profilaktykę, autoterapię lub też, kiedy czujesz niepokojące Cię objawy, o których rozmawiałyśmy wcześniej.
Rozumiem. W takim razie przychodzę do Ciebie na wizytę i co dalej?
Zakładam, że jesteś pod opieką ginekologa, ciąża przebiega fizjologicznie. Przeprowadzam wywiad, zwracam uwagę na postawę ciała, sposób poruszania. W ciąży zmienia się kręgosłup, pogłębiają się krzywizny, przesuwa się środek ciężkości ciała, mięśnie, więzadła mają trudne zadanie, aby utrzymać równowagę. Waga ciała się zmienia. Zwracam uwagę, jak zachowuje się skóra i mięśnie na brzuchu, czy nie widać pierwszych objawów rozejścia mięśnia prostego.
Często panie skarżą się na ból w odcinku lędźwiowym, promieniujący do pośladków i nóg, zaczyna boleć spojenie łonowe, stawy biodrowe, stawy krzyżowo-biodrowe, więc im wcześniej zaczniemy profilaktykę, nauczymy kobietę, jak prawidłowo wstawać, podnosić, kłaść się, oddychać, tym lepiej. Jest to wiedza przydatna również w okresie porodu i połogu. Jeżeli zgłosisz się z bólem, postaram się pomóc.
Zwracam uwagę, aby kobieta, która do mnie trafi zakładała spodnie i buty na siedząco. To brzmi banalnie, jednak, zauważyłam, że odruchowo sporo z nas robi to stojąc. Pamiętajmy, że powiększający się brzuch przesuwa środek ciężkości do przodu ciała i o ile na początku ciąży nie jest to kłopot, to w późniejszym etapie bardzo łatwo jest się na niego przewrócić.
Dla mnie ważne jest, aby kobieta była mentalnie i fizycznie przygotowana do porodu. Mówi się, że to jest naturalne, ale my już dawno odeszliśmy od natury i dobrze jest niektóre rzeczy sobie uświadomić. Część pań jest przestraszonych historiami, które usłyszą bądź przeczytają. Chciałabym namówić kobiety, które porody mają za sobą, aby nie straszyły swoich koleżanek, które to przeżycie mają dopiero przed sobą. Wspierajmy się nawzajem.
Edukuję też w zakresie nawyków toaletowych – wszyscy powinniśmy o tym pamiętać, nie tylko kobiety w ciąży. Toalety, z których korzystamy na co dzień, nie mają najbardziej ergonomicznego ustawienia. Skutkuje to załatwianiem się z parcia, wzrostem ciśnienia w obrębie brzucha i miednicy. Dla naszego organizmu lepsze jest wypróżnianie się z rozluźnienia – w tym pomoże nam stołeczek podstawiony pod nogi.
Poród mamy już za sobą. W takim razie, kiedy udać się do takiego fizjoterapeuty po rozwiązaniu?
Byłoby dobrze, gdybyśmy byli na szpitalnych oddziałach, niestety w tym momencie nasze usługi w dużej większości są prywatne. W zaledwie kilku placówkach spotkamy się z uroginekologią. Niestety jest ich za mało, żeby dotrzeć do każdej pacjentki.
Najczęściej zapraszam na wizytę kobiety po popołogowej wizycie u lekarza ginekologa. Jednak jeśli prowadziłam pacjentkę w ciąży, wspominam, że jeśli może sobie na to pozwolić, czuje się na siłach, to niech pojawi się u mnie jak najwcześniej. W połogu również możemy wiele zdziałać.
Czy fizjoterapia uroginekologiczna związana jest tylko z dolegliwościami w ciąży i po ciąży?
Nie. Fizjoterapia uroginekologiczna jest w stanie pomóc w nietrzymaniu moczu różnego pochodzenia, nietrzymaniu stolca, problemów z zaparciami, bolesnymi miesiączkami, z zaburzeniami seksualnymi, czy chorobami jak np. endometrioza, rak prostaty. Problemy te dotyczą zarówno kobiet, jak i mężczyzn, a nawet dzieci .
Drogie panie, chciałabym zaznaczyć, że seks, który boli nie jest normą, a uroginekologia jest w stanie w tym pomóc..
Z czego może wynikać odczuwanie bólu podczas stosunku?
Mogą to być między innymi zaburzenia napięcia mięśni dna miednicy, które znajdują się w miednicy tworząc koszyczek podtrzymujący narządy rodne, pęcherz. Na bolesne stosunki często skarżą się panie rodzące naturalnie, które doświadczyły nacięcia, bądź pęknięcia krocza w trakcie porodu – w tych miejscach powstaje blizna, niemobilizowana często przeszkadza podczas seksu. Bardzo duże znaczenie ma też nasza budowa, budowa partnera/partnerki, choroby ginekologiczne, czy też psychika. Warto podejść do problemu w sposób szeroki i korzystać z pomocy specjalistów różnych dziedzin.
Małgorzata Symołon – mgr fizjoterapii, trenerka rekreacji ruchowej oraz treningu siłowego. Od 12 lat prowadzi zajęcia grupowe oraz indywidualne różnego typu. Formy taneczne, siłowe, relaksacyjne, a od 3 lat również te dedykowane kobietom w ciąży i po porodzie. Jako fizjoterapeutka uroginekologiczna przeprowadza diagnostykę mięśni dna miednicy w oparciu o badanie per vaginum. Pracuje z dolegliwościami bólowymi związanymi z okresem ciąży i połogu, nietrzymaniem moczu, dyskomfortem w okolicy krocza, obrzękami, rozejściem mięśnia prostego brzucha, bliznami rożnego pochodzenia, wzorcami ruchu.
